Bộ Nội vụ đề xuất đổi mới chính quyền địa phương

Bộ Nội vụ trình dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) với nhiều quy định mới, đang được lấy ý kiến rộng rãi.

Dự thảo Luật Tổ chức Chính quyền Địa phương (sửa đổi): Hướng tới tinh gọn, hiệu quả và phù hợp thực tiễn

Hồ sơ Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đã được Bộ Nội vụ trình công khai lấy ý kiến rộng rãi, mở ra cơ hội cải tổ toàn diện tổ chức chính quyền địa phương.

Những bất cập cần thay đổi

Sau gần một thập kỷ thực thi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và nhiều năm áp dụng các nghị quyết về mô hình chính quyền đô thị tại Hà Nội, TP.HCM, và Đà Nẵng, tổ chức bộ máy chính quyền các cấp đã đạt được những thành tựu nhất định. Tuy nhiên, theo Bộ Nội vụ, hệ thống vẫn tồn tại nhiều bất cập.

Tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương hiện nay bị đánh giá là cồng kềnh, nhiều tầng nấc, chưa đạt được tiêu chí tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả theo định hướng của Đảng và Chính phủ. Nhiều nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền còn chồng chéo, thiếu sự phân định rõ ràng về thẩm quyền, gây khó khăn trong quản lý và điều hành tại địa phương.

Đề xuất cải tổ

Dự thảo Luật lần này tập trung vào 5 chính sách cốt lõi, với các điểm mới đáng chú ý:

Tổ chức đơn vị hành chính (ĐVHC): Quy hoạch lại ĐVHC trên cơ sở quy hoạch tổng thể quốc gia, giảm các đơn vị không đạt tiêu chuẩn. Đồng thời, quy định cụ thể hơn về trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập chia ĐVHC để tinh gọn và hợp lý hóa.

Phân quyền, phân cấp, ủy quyền: Nhằm đảm bảo mỗi nhiệm vụ chỉ được giao cho một cấp chính quyền thực hiện, tăng cường tính tự chủ và trách nhiệm của chính quyền địa phương.

Cơ cấu quyền hạn: Phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn giữa HĐND và UBND từng cấp, cũng như giữa UBND và Chủ tịch UBND, khắc phục tình trạng chồng chéo và thiếu hiệu quả.

Mô hình chính quyền địa phương: Đề xuất không tổ chức HĐND tại quận, phường, thị trấn; chỉ duy trì UBND làm cơ quan hành chính ở các địa bàn này.

Cơ cấu và hoạt động của HĐND, UBND: Giảm số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách, tinh gọn các ban của HĐND, đồng thời bổ sung quy định về phụ trách điều hành UBND trong trường hợp khuyết chức danh Chủ tịch.

Hai quan điểm về mô hình tổ chức

Trong quá trình soạn thảo, hai ý kiến chính về tổ chức chính quyền địa phương đã được đưa ra:

Quan điểm 1: Không tổ chức HĐND tại cấp quận, xã, phường, thị trấn, nhằm giảm cấp chính quyền và tập trung thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy.

Quan điểm 2: Không tổ chức HĐND tại huyện, quận, phường, trong khi các cấp khác vẫn duy trì cả HĐND và UBND.

Bộ Nội vụ ủng hộ quan điểm thứ nhất, nhấn mạnh đây là hướng đi phù hợp với chủ trương phân biệt mô hình chính quyền địa bàn đô thị và nông thôn, giảm bớt cấp xã chỉ còn tổ chức UBND.

Hướng tới mục tiêu tinh gọn và hiệu quả

Với những đề xuất cải tiến mang tính đột phá, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc hiện nay, tạo nền tảng pháp lý mạnh mẽ cho một hệ thống chính quyền địa phương tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.