Buồn của kinh tế lớn nhất châu Á: Kỷ lục 3,4 triệu người trẻ cạnh tranh khốc liệt vì công việc ví như ‘bát cơm sắt’ dù thực tế không như mơ – vì đâu nên nỗi?

Năm 2024, số lượng thanh niên Trung Quốc đổ xô tham gia thi công chức đã đạt kỷ lục 3,4 triệu người. Số lượng người nộp đơn thi công chức tăng hơn 400.000 so với năm ngoái và tăng gấp 3 so với năm 2014. Con số phản ánh nhu cầu lớn của người trẻ Trung Quốc muốn tìm kiếm sự ổn định. Điều này cũng cho thấy sự thiếu hụt những lựa chọn hấp dẫn trong khu vực tư nhân.

Klaire là một sinh viên đang học lấy bằng thạc sĩ ở Bắc Kinh. Cô đã tham gia kỳ thi cạnh tranh khốc liệt vào đầu tháng 12. Chuẩn bị cho cuộc thi, Klaire học 9 tiếng/ngày và chi 980 nhân dân tệ (134 USD) cho việc học trực tuyến.

Klaire cho biết những lý do chính khiến cô nộp đơn xin việc làm tại chính phủ hoặc doanh nghiệp nhà nước là vì độ uy tín và sự ổn định. Cô đã chứng kiến nhiều đồng nghiệp bị sa thải khi thực tập tại công ty công nghệ.

“Tôi chỉ không muốn lo lắng về sau này”, Klaire cho biết. Nếu vượt qua kỳ thi, cô sẽ phải trải qua một cuộc phỏng vấn nữa, cũng như kiểm tra lý lịch và thể chất.

Công chức Trung Quốc rất hiếm khi bị sa thải. Điều đó khiến công việc này được mệnh danh là “bát cơm sắt”. Phó Giáo sư Alfred Wu tại Đại học Quốc gia Singapore cho biết lãnh đạo hiện không có ý định cắt giảm quy mô của người làm việc trong lĩnh vực công, những người đóng vai trò xương sống trong sự ổn định của chế độ.

Hầu hết các vị trí tuyển dụng công chức đều giới hạn độ tuổi là 35, cung cấp nhà ở trợ cấp và bảo hiểm xã hội. Đây là điểm hấp dẫn đối với những sinh viên mới tốt nghiệp đang chán nản vì cơ hội việc làm trong khu vực tư nhân khan hiếm.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đã giảm nhẹ trong những tháng gần đây, nhưng vẫn ở mức cao so với trước đại dịch Covid-19. Nền kinh tế Trung Quốc còn đang nỗ lực để phục hồi trong bối cảnh cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài và nhu cầu tiêu dùng yếu.

Nhiều người Trung Quốc thuộc thế hệ Z cảm thấy kiệt sức và mông lung khi những năm tháng học đại học bị ảnh hưởng bởi đại dịch và kinh tế ảm đạm. Hơn nữa, thế hệ sinh viên mới tốt nghiệp chưa trải qua đợt sa thải hàng loạt công chức thập niên 90. Họ vẫn giữ niềm tin rằng đây là một công việc lý tưởng.

Tuy nhiên, các cuộc phỏng vấn với một số nhân viên khu vực công ở bốn tỉnh của Trung Quốc lại cho thấy một bức tranh khác. Tiền thưởng bị cắt giảm diện rộng và cắt giảm lương lên đến 30% trong năm nay đã khiến một số người cân nhắc từ chức. Các chiến dịch thắt lưng buộc bụng của chính quyền địa phương cũng dẫn đến việc cắt giảm nhân sự không thường xuyên.

Một số công chức cho biết họ chưa được trả lương trong nhiều tháng. Những người khác sống với mức lương 4.000 nhân dân tệ (550 USD) mỗi tháng. Dù vậy, tỷ lệ thất nghiệp cao trong giới trẻ khiến nhu cầu vị trí công chức tăng vọt, từ 14.500 năm 2019 lên 39.700 năm 2024.

Từ lâu, Bắc Kinh đã nhận được nhiều lời kêu gọi cải cách khu vực công. Dù các chiến dịch cắt giảm biên chế liên tục được triển khai, số lượng việc làm trong khu vực công của Trung Quốc đã tăng từ 6,9 triệu vào năm 2010 lên 8 triệu việc làm vào năm 2024. Ngoài ra, ít nhất 31 triệu việc làm khác trong các trường học và bệnh viện.

Một giáo sư quản trị tại một trường đại học hàng đầu Trung Quốc cho biết những vấn đề còn tồn tại không thể giải quyết triệt để trong ngắn hạn. “Vấn đề cấp bách nhất hiện nay là sự ổn định xã hội”, giáo sư cho biết.

Theo Reuters