Chủ đề nổi bật
Nguyên Phó tổng giám đốc Vietcombank Nguyễn Duy Lộ đề xuất Nhà nước nên thông qua các ngân hàng thương mại mở tài khoản gửi vàng cho người dân, trả lãi như gửi tiền.
Biến động bất ổn
Trong buổi trò chuyện Báo điện tử VTC News ngày 11/3, nguyên Phó tổng giám đốc Vietcombank – chuyên gia Tài chính, tiền tệ Nguyễn Duy Lộ, cho biết ông từng có nhiều nghiên cứu, đề xuất xoay quanh biến động của thị trường vàng qua các thời kỳ.
Ông nói thị trường vàng Việt Nam đang trải qua những biến động mạnh mẽ và bất ổn, tạo ra nhiều thách thức đối với nhà đầu tư và người dân nắm giữ vàng. Những biến động này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý thị trường, mà còn phản ánh yếu tố kinh tế vĩ mô không ổn định của thế giới.
Nguyên Phó tổng giám đốc Vietcombank Nguyễn Duy Lộ.
Cụ thể, trong suốt 10 năm qua, giá vàng tại Việt Nam đã trải qua sự tăng trưởng mạnh mẽ, với một số giai đoạn đột biến và nhiều lần điều chỉnh. Đặc biệt, từ năm 2015 đến nay, giá vàng đã tăng từ khoảng 34 triệu đồng/lượng lên 91 triệu đồng/lượng – mức tăng đến hơn 160%.
Một trong những yếu tố làm gia tăng sự bất ổn trên thị trường vàng Việt Nam chính là sự chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế. Vàng miếng SJC thường xuyên có mức giá cao hơn vàng quốc tế từ vài triệu đồng mỗi lượng.
Sự chênh lệch này là do nguồn cung vàng miếng SJC trong nước khan hiếm, nhu cầu cao nhất là trong các dịp lễ Tết, và do tỷ giá USD/VND nóng lên trong thời gian gần đây.
Giữa bối cảnh tỷ giá tiền đồng biến động mạnh so với USD, người dân tập trung vào vàng như một công cụ tích trữ tài sản an toàn. Điều này ngoài khiến giá vàng tăng, còn tạo sự bất ổn cho nền kinh tế, trong đó lạm phát cũng là một yếu tố đáng lưu ý.
Chính phủ đã liên tục có các giải pháp bình ổn thị trường vàng, nhằm giảm chênh lệch giá giữa trong nước và quốc tế, ổn định tâm lý người dân, như: Phân phối vàng miếng SJC qua 4 ngân hàng thương mại nhà nước; tăng cường giám sát, xử lý các hành vi đầu cơ, buôn lậu vàng; yêu cầu 100% doanh nghiệp kinh doanh vàng áp dụng hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế.
Dù vậy, việc quản lý thị trường vàng còn bất cập, ảnh hưởng đến ngoại tệ và tỷ giá, giá vàng không phản ánh đúng cung cầu.
“Đầu năm ngoái (2024 – PV), NHNN bán đấu giá vàng. Tuy nhiên theo tôi, mức khởi điểm quá cao. Mặc dù có sự tăng cung vàng ra thị trường, nhưng chưa theo mục tiêu hạ thấp giá vàng, theo mức giá tăng giảm phù hợp với giá vàng thế giới”, nguyên Phó tổng giám đốc Vietcombank nhận định.
Giá vàng miếng SJC ngày 12/3 được niêm yết ở mức ở mức 91,8 – 93,5 triệu đồng/lượng (mua vào – bán ra).
Nên mở tài khoản gửi vàng
Chuyên gia Nguyễn Duy Lộ đánh giá, dù thị trường vàng hiện có những bất ổn, nhưng trong dài hạn vàng vẫn là tài sản có giá trị, được người dân tin tưởng. Để giảm thiểu rủi ro, cần có một chiến lược quản lý và điều hành thị trường rõ ràng.
Ông nói, vàng cất giữ trong dân cư ngày càng lớn, hiện khoảng trên 600 tấn. Thế nhưng, NHNN và các tổ chức kinh doanh vàng được phép, nhất là các ngân hàng thương mại, lại đứng ngoài cuộc, chưa có giải pháp thu hút vàng từ dân cư. Ngay lúc này cần một cơ chế, chính sách để thu hút vàng từ dân cư.
“Nên có cơ chế mở tài khoản gửi vàng miếng có kỳ hạn cho người dân, các ngân hàng thương mại được chỉ định bởi NHNN sẽ thực hiện việc này. Ngân hàng thương mại được sử dụng vàng này để kinh doanh, do đó cần trả lãi suất cho người dân.
Thời hạn gửi vàng kỳ hạn từ 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng, và càng dài hạn càng hoan nghênh. NHNN phải có chính sách chung về lãi suất gửi vàng, và lấy đó làm mục đích tối thượng, thậm chí chịu lỗ phần nào. Khoản lỗ sẽ được ngân hàng thương mại lo liệu, bù đắp bằng các nguồn thu khác”, chuyên gia Nguyễn Duy Lộ nói.
Bên cạnh đó, với sự chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế như hiện nay, ông Lộ cho rằng NHNN nên tăng cường nhập vàng vào thị trường. Các đơn vị sản xuất cũng cần được cấp quota cho phép nhập vàng nguyên liệu vào bổ sung nguồn cung.
“Nhập vào với giá quốc tế đang thấp, chính là điều kiện để bán giá thấp dần so với giá cao hiện nay, sẽ góp phần giảm dần giá vàng trong nước”, ông Lộ phân tích.
Đặc biệt, ông đề xuất cần phải bỏ việc lấy vàng SJC làm chuẩn pháp lý. Thay vào đó, NHNN nên tổ chức sản xuất vàng miếng tiêu chuẩn theo chất lượng và định lượng riêng, có nhãn hiệu quốc gia riêng. Vàng tiêu chuẩn này là áp dụng bắt buộc cho các loại vàng miếng khác, kể cả vàng miếng SJC.
NHNN thông qua vàng miếng được phát hành nói trên, sẽ định giá trung tâm của vàng, giống như tỷ giá trung tâm hiện nay. Các tổ chức kinh doanh vàng miếng, phải áp giá bằng tỷ lệ +/-% để mua bán trên thị trường.
Nhu cầu mua vàng của người dân luôn cao ở cả đô thị hay nông thôn.
Để làm được điều này, NHNN nên có một đơn vị chuyên trách làm trung tâm mua bán vàng miếng, để bình ổn thị trường. Song song đó, cần tách bạch vai trò quản lý thị trường vàng hiện nay của NHNN và các đơn vị kinh doanh vàng theo chức năng.
Cụ thể, ngoài đơn vị kinh doanh vàng – trung tâm điều tiết thị trường vàng của NHNN, cần sắp xếp 2 tổ chức kinh doanh vàng tại Việt Nam là tổ chức kinh doanh vàng tổng hợp và tổ chức kinh doanh vàng hạn chế.
Tổ chức kinh doanh vàng tổng hợp có chức năng sản xuất vàng miếng từ vàng nguyên liệu mua của NHNN hoặc theo quota nhập khẩu do NHNN cấp. Được tổ chức hệ thống cửa hàng bán lẻ vàng miếng và vàng trang sức, được xuất nhập khẩu vàng thuộc diện vàng kinh doanh.
Tổ chức kinh doanh vàng hạn chế sẽ thực hiện mua bán vàng miếng và vàng trang sức. Không được sản xuất vàng miếng và xuất nhập khẩu vàng.
Năm 2012, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ trong việc điều hành thị trường vàng, NHNN đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 (thay thế Nghị định 174/1999/NĐ-CP) về quản lý hoạt động kinh doanh vàng và ban hành các quy định khác hướng dẫn thi hành.
NHNN chấm dứt hoạt động huy động và cho vay vàng của các tổ chức tín dụng, triển khai các giải pháp điều tiết thị trường vàng.
NHNN áp dụng cơ chế độc quyền sản xuất lượng vàng của NHNN thông qua việc sử dụng thương hiệu vàng SJC, yêu cầu SJC gia công vàng cho NHNN.
NHNN đã cấp giấy phép kinh doanh vàng cho các doanh nghiệp đủ điều kiện, phối hợp với địa phương, Bộ Công an, Bộ Công Thương quản lý hoạt động kinh doanh vàng miếng của các tổ chức tín dụng, công ty được cấp phép.
Từ năm 2012, thị trường vàng được điều tiết thông qua Nghị định 24 và Thông tư 16/2012/TT-NHNN ngày 25/5/2012. Đến ngày 30/9/2021, NHNN ban hành Thông tư 15/2021/TT-NHNN sửa đổi một số điều của Thông tư 16/2012/TT-NHNN.
